Onderzoeksproject Agroforestry in Vlaanderen: een economisch rendabel antwoord op de vraag naar agro-ecologische productiemethoden
Centrale onderzoeksvraag/doel
Welk potentieel heeft agroforestry (boslandbouw) in Vlaanderen als agro-ecologisch productiesysteem? Is het economisch rendabel? Welke ecosysteemdiensten worden door agroforestry geleverd? Hoe beïnvloedt boslandbouw de biomassaproductie en de kwaliteit van de teelten? Waar in Vlaanderen is agroforestry toepasselijk? Wat zijn de teelttechnische randvoorwaarden? Hoe kunnen we omgaan met juridische en administratieve knelpunten? Deze onderzoeksvragen krijgen een antwoord in het door VLAIO gesteunde project AGFORPRO. Bedoeling is om de weg te effenen naar een doorbraak op relatief korte termijn van haalbare, rendabele en effectieve agroforestrysystemen in Vlaanderen. Meer concreet mikken de onderzoekers op (1) teelttechnische professionalisering van de toepassing van agroforestry, gestoeld op kennis en praktijkervaring, (2) een attitude ten opzichte van agroforestry gestoeld op objectieve beoordeling van de potenties als agro-ecologisch teeltsysteem, (3) een betekenisvolle bijdrage tot verhoogde juridische rechtszekerheid voor toepassers van agroforestry, en (4) de effectieve aanleg van agroforestry-percelen op doelgroepbedrijven, met efficiënte inpassing in de volledige bedrijfsvoering.
Onderzoeksaanpak
We kiezen voor een participatief traject met relevante stakeholders, gevoed door enerzijds kennisopbouwend onderzoek over agroforestry in Vlaanderen en anderzijds een effectieve kennisontsluiting en -verspreiding. Het eindresultaat is welomschreven: (1) Een overzicht van mogelijkheden voor verschillende vormen van agroforestry in Vlaanderen; (2) verhoogde kennis inzake ecologische interacties, ecosysteemdiensten, technische impact en bovenal economische opportuniteiten; (3) verhoogd inzicht in sociale, economische en institutionele barrières en opportuniteiten; (4) de ontwikkeling van beslissingsondersteunende richtlijnen, praktische aanbevelingen en vernieuwende oplossingen aan landbouwbedrijven betreffende de toepassing van agroforestry; (5) de opzet van een reeks begeleidingstrajecten voor doelgroepbedrijven bij de aanleg van agroforestry percelen, aangepast aan hun specifieke bedrijfssituatie.
Relevantie/Valorisatie
Dit project is inmiddels beëindigd. De resultaten maken duidelijk dat agroforestry niet alleen potentieel heeft om een economische meerwaarde te genereren. Het kan evenzeer uitgroeien tot ecologisch en sociaal duurzaam teeltsysteem. Er zijn significante meerwaarden opgetekend op vlak van biodiversiteit, landschapskwaliteit, milieukwaliteit en erosiepreventie. De beoogde innovaties focussen op kennisontwikkeling voor een vrij nieuwe techniek in Vlaanderen. Ondanks buitenlandse studies en praktijkvoorbeelden blijft er behoefte aan onderzoek over agroforestry in Vlaamse context. Het project heeft niet alleen ingespeeld op de recente aandacht voor agroforestry binnen het (Europese) beleid, maar ook op lokale vragen naar ondersteuning van bedrijven met ambitie richting agroforestry. Dit project heeft een gunstige verandering in attitude bewerkstelligd, en zelfs effectieve adoptie van het teeltsysteem bevorderd.
