Publicatie EJP SOIL - Samenvatting van 5 jaar onderzoek naar klimaatslim beheer en monitoring van landbouwbodems

28/03/2025

De aandacht voor bodems en de rol die ze spelen in het leveren van ecosysteemdiensten, zoals het leveren van voedsel en grondstoffen, het opslaan van koolstof, het bufferen van water en het ondersteunen van biodiversiteit, is de laatste jaren, zeker op Europees niveau, in een stroomversnelling geraakt. Dat is ook nodig aangezien 60% van de Europese bodems als ongezond worden aanzien. Om de toestand van de Europese bodems te verbeteren wordt ingezet op drie pijlers. De eerste is het beleidsniveau met onder meer een Europese bodemstrategie voor 2030, een visie om gezonde bodems te verkrijgen tegen 2050 en een bodemmonitoringswet. Daarnaast is er ook veel aandacht voor bodems in de strategische plannen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de natuurherstelwet. Een tweede pijler is het Europese bodemobservatorium (EUSO) met een bodemdegradatiedashboard en een kennishub. Tot slot is er de Soil Mission ‘A Soil Deal for Europe’ als één van de vijf missies van het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma, dat de beleidsdoelstellingen moet ondersteunen en landgebruikers moet helpen in de transitie naar meer gezonde bodems. Dit gebeurt onder meer door de oprichting van living labs en lighthouse farms.

EJP SOIL, een Europees gezamenlijk onderzoeksprogramma (European Joint Programme) over klimaatslim duurzaam beheer van landbouwbodems (02/2020-01/2025; www.ejpsoil.eu) wordt voor de helft gefinancierd door de Europese Commissie en voor de helft door nationale financiering of de consortiumpartners. EJP SOIL ging van start nog voor de oprichting van de Soil Mission, maar heeft zich flexibel opgesteld om tegemoet te komen aan de veranderende beleidsnoden en om de Soil Mission te ondersteunen. Zo was er een intensieve samenwerking met beleidsmakers bij het opstellen van de bodemonitoringswet door onder meer een vergelijking tussen de regionale/nationale en Europese monitoringsnetwerken.

Het hoofddoel van EJP SOIL is om de bijdrage van landbouwbodems aan maatschappelijke uitdagingen, zoals het tegengaan van en de aanpassing aan klimaatverandering, duurzame landbouwproductie, het verbeteren van ecosysteemdiensten, het voorkomen en herstel van land- en bodemdegradatie en het behoud van biodiversiteit, te versterken. Kenmerkend aan EJP SOIL is dat er sterk wordt ingezet op de samenwerking en kennisuitwisseling tussen de 24 deelnemende landen en met de verschillende beleidsniveaus (regionaal/nationaal en Europees).