Onderzoeksproject Zilte landbouw voor klimaatadaptatie

Algemeen kader

Hoe kunnen gewassen als aardappel, quinoa, tomaat en Nieuw-Zeelandse spinazie geteeld worden onder zilte(re) omstandigheden, en in welke mate is daar een vertikale en diagonale marktontwikkeling rond te ontwikkelen? Het voorzichtig-positief antwoord op die onderzoeksvraag is gegeven in SALAD (Saline AgricuLture for ADaptation), een transcontinentaal, innovatief onderzoeksproject rond voedselsystemen en klimaat. SALAD is erin geslaagd om innovatieve technologie en klimaatbestendigheid in zilte landbouwpraktijken meer toepasbaar te krijgen. Voor de teelt van de 4 genoemde gewassen in zilte gronden is een betere aanpak uitgetekend, met een horizontale opschaling van de productie van boerderij tot op regionale schaal.
SALAD is vertrokken van de ambitie om onze voedselzekerheid te helpen vrijwaren, onder klimaatverandering.
Het consortium telde als partner vier EU-landen (België, Duitsland, Italië en Nederland) en twee Afrikaanse landen (Egypte en Marokko). De partners hebben hun visie, onderzoek en praktijk rond het opschalen van zoutwaterlandbouw kunnen afstemmen.

Onderzoeksaanpak

Om de weerbaarheid van de voedselproductie in zoute en potentieel zoute landbouwgebieden in het Middellandse Zeegebied en het Noordzeegebied te verbeteren is er concreet gewerkt aan
- de ontwikkeling en het duurzame gebruik van innovatieve zouttolerante gewassen te ondersteunen
- het identificeren en verder ontwikkelen van aan zilte grond aangepaste teelt van gewassen
- innovatieve marktontwikkelingstechnieken en -instrumenten om verschillende gewas/voedselketens in de EU en Afrika op te schalen
- uitwisseling van kennis en van praktische en adaptieve oplossingen.

Voor de geselecteerde gewassen zijn de bodem-water-plant interacties beter in kaart gebracht. Er zijn productiepilots en veldexperimenten opgezet.

Relevantie/Valorisatie

Al bij al heeft SALAD zowel fundamentele als toegepaste inzichten opgeleverd. De transdisciplinaire aanpak omvatte biofysisch, sociaal, cultureel, agronomisch, economisch en milieukundig onderzoek. Een breed scala aan belanghebbenden zijn zich, via de diagonale opschalingsoefening, beter bewust van hun rol in dit thema. De uitgevoerde marktanalyse verduidelijkte ook de mogelijkheden en beperkingen voor verticale opschaling. Zilte landbouw komt dankzij dit project in een fase dat er marketing- en certificeringsopties kunnen worden genomen. De dialoog met investeerders kan maw met een goede kennisportefeuille worden opgestart.

De klimaatscenario's voor 2050 voorspellen een aanzienlijke daling van de gewasopbrengsten, met name in laaggelegen kustgebieden en in geïrrigeerde (droge) landbouwgebieden rond de Middellandse Zee. Frequentere overstromingen en droogtes zullen het zoutgehalte in landbouwgronden doen toenemen, met een negatieve impact op de voedselsystemen tot gevolg. Volgens de rapporten van de FAO is de voortschrijdende verzilting een van de belangrijkste oorzaken van bodemdegradatie in Europa, het Nabije Oosten en Noord-Afrika, waardoor de conventionele landbouw, die gebaseerd is op zoetwatervoorraden, steeds meer onder druk komt te staan.

Financiering

FWO - Fonds Wetenschappelijk Onderzoek