Onderzoeksproject Minder couperen van staarten van varkens

Algemeen kader

In de Europese en Belgische wetgeving wordt gesteld dat het systematisch couperen van de staarten van biggen, behoudens uitzonderingen, niet is toegestaan. Voordat tot de knipingreep wordt besloten, moeten andere, minder invasieve maatregelen zijn getroffen om staartbijten en andere gedragsstoornissen te voorkomen. Opdrachtgever (de Vlaamse dienst dierenwelzijn) is beducht voor de mogelijke verslechtering van het dierenwelzijn (bijkomende pijn door een staartbijtepidemie, infecties, verhoogde onrust) wanneer men zou overgaan tot een plotse, algemene stopzetting van het staartcouperen. Voor een meer doordachte transitie naar intacte varkensstaarten is beslist om een drie jaar durende wetenschappelijke studie met praktijkexperimenten te organiseren. Dit project onderzoekt dus de mogelijke beheersingsmaatregelen tegenover de geïdentificeerde risicofactoren voor staartbijten. Doel is om de acties vervolgens voor te leggen aan de sector, om het routinematig couperen van staarten te reduceren en het houden van varkens met intacte staarten te stimuleren.

Onderzoeksaanpak

De onderzoekers maken, op basis van een wetenschappelijke literatuurstudie, een inventaris van (de grootte van) de risicofactoren die samenhangen met staartbijtgedrag, en dit per leeftijdsfase van het varken. Vervolgens wordt een digitale vragenlijst opgesteld waarin zowel de niet-diergebonden als diergebonden indicatoren zijn beschreven. Zo kunnen de varkenshouders op gestructureerde wijze hun ervaringen met staartbijtende varkens en met omstandigheden die dit tegenwerkten of bevorderden,delen. Er komt een kleinschalig netwerk van bereidwillige varkenshouders, een 10 tal. Onder begeleiding van onderzoekers met een specifieke opleiding tot dierenwelzijnscoach gebeuren er in deze bedrijven stelselmatige, gecontroleerde experimenten met intacte staarten. Ten slotte is er gedurende alle werkpakketten van dit project uitgebreide communicatie met de volledige keten door overleg- en informatiemomenten te organiseren, en 'Beste Praktijk'-gidsen op te maken.

Relevantie/Valorisatie

Net als in vele EU-landen worden in Vlaanderen nog praktisch alle staarten van pasgeboren biggen gecoupeerd. Reden hiervoor is dat de dieren anders overgaan tot staartbijten (wat men door couperen grotendeels voorkomt). Wij verwachten dat dit project helderheid brengt over de multifactoriële problematiek van het staartbijten (bij intacte staarten), en over de wijze waarop de risicofactoren te beheersen vallen. De Belgische autoriteit stelde een actieplan betreffende het vermijden van routinematig couperen van staarten en controles betreffende de preventie van staart- en oorbijten op. Dit ingediende actieplan werd door de Europese Commissie als onvoldoende bestempeld. Vandaar de bijkomende acties, op basis van wetenschappelijke kennis uit dit onderzoeksproject.