Onderzoeksproject Ontwerpen van op risicoanalyse gebaseerde detectieprogramma’s voor boomgerelateerde EU-quarantaineziekten
Algemeen kader
Het project SURQUAPUB gaat voor 12 boom-gerelateerde EU-quarantaine-insecten (of plagen die via insecten worden doorgegeven) bepalen met welke methode, hoe frequent en op welke locaties er best monitoringssurveys worden uitgevoerd in België. EU-quarantaine-insecten zijn niet-inheemse schadelijke insecten die op de lijst staan van 'verboden op het grondgebied'. De invasie van niet-inheemse plagen vormt een grote bedreiging voor de gezondheid van planten. Het leidt wereldwijd tot zowel ecologische als economische verliezen. Vroegtijdige opsporing van deze plagen (hier plaaginsecten) is van cruciaal belang om ze snel en adequaat te kunnen uitroeien en zo verspreiding te voorkomen. Om de aan- of afwezigheid van EU-quarantaineorganismen op Belgisch grondgebied in bossen, parken en openbaar groen aan te tonen, voert het FAVV jaarlijks onderzoeken uit. Het wil daarbij weten hoe dit voor de specifieke plangen best aan te pakken.
Onderzoeksaanpak
We verzamelen in de wetenschappelijke literatuur informatie voor elke insect, aangaande de meest geschikte detectiemethoden. We stellen risicokaarten op voor de introductie en verspreiding/vestiging van de plaag op basis van introductieroutes, ons klimaat en het eventueel voorkomen van waardplanten in België. We maken een statistisch verantwoord bemonsteringsplan voor het tijdig opsporen van elke plaag. Een ander werkpakket betreft het uitbouwen van een wetenschappelijk robuust monitoringnetwerk voor quarantaineorganismen binnen de Belgische botanische tuinen en arboreta. Hun grote diversiteit aan inheemse en exotische plantensoorten in een beperkte zone, met regelmatige invoer van uitheems plantenmateriaal verhoogt namelijk het risico op de toevallige introductie van schadelijke meeliftende organismen. Voor de Belgische arboreta en botanische tuinen organiseren we bewustmakingscampagnes en stellen we een specifieke monitoring van geselecteerde doelplagen voor.
Relevantie/Valorisatie
De resultaten van dit project vloeien rechtstreeks door naar FAVV, om risicogebaseerde richtlijnen te ontwikkelen voor surveillanceactiviteiten van gereguleerde EU-quanrantaine-plagen, specifiek aangepast aan de Belgische situatie. Dit is vervolgens het uitgangspunt voor verdere netwerking met regionale, nationale of internationale instanties (EPPO, EFSA, NPPO). De rapporteringstool die we ontwikkelen voor het onderzoeksnetwerk van Belgische botanische tuinen, arboreta en onderzoekslaboratoria versterkt de bewaking van quarantaineplagen op locaties met een grote diversiteit aan waardplanten. Aangezien het personeel van deze instellingen bijzondere aandacht besteedt aan de gezondheidsstatus van hun plantencollecties, is dit een unieke gelegenheid om een netwerk uit te bouwen voor vroegtijdige waarschuwing door het bewustzijn van quarantaineplagen te verhogen en geschikte meldingsinstrumenten aan te bieden. Er komt ook gebruiksvriendelijke tool voor een snelle identificatie van potentiële quarantaineorganismen in botanische tuinen en arboreta.
Financiering
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
