Onderzoeksproject Meerwaarde door gewenst diergedrag te stimuleren via muziek

Algemeen kader

Bepaalde muzieksoorten kunnen bij varkens wel degelijk het gedrag beïnvloeden, misschien ook hun welzijn, maar de link met eventueel betere zoötechnische prestaties van de dieren is niet geobserveerd. Dat blijkt uit het werk in de operationele groep MUZIEKVARKENS. Doel was om de beweringen over positieve effecten van muziek in de stal wetenschappelijker te onderbouwen, en om een meer betrouwbare automatische meetmethode voor dergelijke vraagstellingen te ontwikkelen, met behulp van artificiële intelligentie.
Meerdere schakels uit de varkensketen, namelijk varkenshouders, een software bedrijf, verwerker, uitsnijder, onderzoekers, een praktijkcentrum en het beleid, hadden interesse om te samen te experimenteren rond dit thema. De drijfveer was om, door het inzetten van muziek gewenst gedrag te stimuleren en aldus een meerwaarde te creëren op vlak van dierenwelzijn en -prestaties, met mogelijkerwijze zelfs een marktgericht label voor vlees met hogere welzijnsstandaarden.

Onderzoeksaanpak

In de eerste fase werd het gedrag van varkens op een praktijkbedrijf geïnventariseerd met behulp van artificiële intelligentie. De varkens werden vervolgens onderworpen aan verschillende muziekregimes (nl. muziekstijlen en tijdstippen). Een vergelijkende preferentieproef bij drachtige zeugen rond ligplaatsbezetting en liggedrag toonde dat klassieke muziek geen invloed had. De individuele zeugen bleven hun voorkeur voor een specifieke ligplaats stabiel opzoeken, ongeacht het wel of niet afspelen van muziek. Om een uitspraak te kunnen doen over het dierwelzijn werd ook een Qualitative Behaviour Assessment (QBA) uitgevoerd. Daarbij worden lichaamstaal en gemoedstoestand (rustig, angstig, opgewonden) van dieren ingeschat via menselijke scores van video opnames. De meetmethode bleek niet geheel robuust: hetzelfde dier op hetzelfde beelden kreeg heel wat verschillende emoties geattribueerd. Varkens op momenten met muziek kregen vaker een iets hoger tevredenheidsgehalte en geluksgevoelen tegedicht (meer relaxte, kalmere, gelukkigere indruk), en tegelijk ook vaker bestempeld als meer gespannen en onverschilliger, in gegelijking met diezelfde varkens zonder muziek. Zonder muziek waren er hogere scores voor actief zijn, opwinding en speelsheid en tegelijk verhoogde ook de scores op de kenmerken lusteloos, prikkelbaar en frustratievol. Op de kenmerken (geobserveerde) angst, doelloosheid, sociaal zijn, verveling, verdriet en positiviteit waren er geen verschillen in de met en de zonder muziek-momenten.

Relevantie/Valorisatie

Er zijn aanwijzingen dat meer ruwe/actieve muziekstijlen aanleiding geven tot minder ‘positief’ gedrag. Verschillende muziekstijlen kunnen verschillen in activiteitsgraad opleveren, wat een weg zou openen naar het gebruik van specifieke muziek in verschillende situaties (bv. wekken, gaan slapen, …). Aan- of afwezigheid van muziek geeft ook een verschil in gedrag. Echter, er was geen link te vinden tussen het al dan niet vertonen van (door muziek uitgelokt) positief gedrag en de zoötechnische prestaties de positief-gemaakte dieren. Het proactief inspelen op aspecten die het dierenwelzijn verbeteren - wat mogelijks te beïnvloeden is door muziek - kan het imago van de varkenshouderij ten goede komen en kan kansen openen als marketinginstrument.

Financiering

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling