Onderzoeksproject Invloed van muziek op het gedrag en welzijn van Varkens
Algemeen kader
Muziek kan het gedrag en misschien ook welzijn van varkens beïnvloeden. Een oorzakelijk verband met verbeterde zoötechnische prestaties is niet vastgesteld. Dit blijkt uit het onderzoeksproject MUZIEKVARKENS. Doel was om de effecten van muziek in de stal wetenschappelijk te onderbouwen en een betrouwbare automatische meetmethode te ontwikkelen met behulp van artificiële intelligentie. Meerdere schakels uit de varkensketen, namelijk varkenshouders, een software bedrijf, verwerker, uitsnijder, onderzoekers, een praktijkcentrum en het beleid, hadden interesse om hiermee te laten experimenteren. De drijfveer was om, door het inzetten van muziek gewenst gedrag te stimuleren en aldus een meerwaarde te creëren op vlak van dierenwelzijn en -prestaties, met mogelijkerwijze zelfs een marktgericht label voor vlees met hogere welzijnsstandaarden.
Onderzoeksaanpak
In de eerste fase van het project is gewerkt aan een analysemethode van het gedrag van varkens met behulp van AI-technologie. Vervolgens werden de varkens blootgesteld aan verschillende muziekstijlen op diverse tijdstippen. Een preferentieproef bij drachtige zeugen bracht aan het licht dat klassieke muziek geen invloed had op hun ligplaatskeuze of -gedrag. De zeugen behielden hun voorkeur voor specifieke ligplaatsen, ongeacht de aanwezigheid van muziek. Om dierwelzijn te meten, werd ook een Qualitative Behaviour Assessment (QBA) uitgevoerd, waarbij menselijke observatoren de lichaamstaal en emoties van de varkens beoordeelden aan de hand van videobeelden. Deze methode bleek achteraf niet geheel betrouwbaar, met inconsistenties in de toeschrijving van emoties aan dezelfde dieren in identieke situaties.
Relevantie/Valorisatie
De analyses neigen naar deze eindconclusie: varkens met muziek worden iets vaker ingeschat als relaxter en gelukkiger dan zonder muziek. Tegelijk, en contradictorisch, kunnen varkens met muziek er meer gespannen en onverschillig uitzien als varkens zonder muziek. Varkens zonder muziek scoren hoger op speelsheid en opwinding, maar soms ook op lusteloosheid en frustratie. Op gebieden zoals angst, verveling en sociale interacties werden geen verschillen waargenomen tussen de situaties met en zonder muziek. Ruwere muziekstijlen leidden tot minder positief gedrag, wat suggereert dat verschillende muzieksoorten ook andere specifieke gedragingen kunnen oproepen, zoals makkelijker ontwaken of net vlotter rust vinden. De geobserveerde invloed van muziek op gedrag en emoties, ging niet gepaard met wijzigende zoötechnische prestaties. Het voorlopige besluit van de onderzoekers is dat het gericht inzetten van muziek in de stal mogelijkheden kan hebben om het welzijn van varkens te verbeteren. Dat zou op zich het imago van de varkenshouderij kunnen aanscherpen. Verdere onderzoeksvragen richten zich op het verfijnen van meetmethoden en het verkennen van muziek als welzijnsbevorderend instrument.
Financiering
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling
