Onderzoeksproject De intrede van Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens in de opkomende sector van de graanleguminosen – een reële dreiging?
Algemeen kader
Het door ILVO gecoördineerde CurtoALERT project wil meer inzicht krijgen in de fytosanitaire status in België van de bacterie Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens. Dat is een plantpathogeen die schade kan berokkenen aan een aantal vlinderbloemigen, zoals groene / droge erwten (Pisum sativum) en bonen (Phaseolus vulgaris, Vicia faba), sojabonen (Glycine max), linzen (Lens culinaris) en kikkererwten (Cicer arietinum). Cff is in de Europese Plantgezondheidswet opgenomen als een quarantaine-organisme (d.w.z. dat ze absoluut buiten de EU moet worden gehouden). Van Cff is niet bekend is of, en in welke mate ze in werkelijkheid voorkomt op het Europees grondgebied. Wel is er in 2021 in een rassenproef met veldbonen op ILVO een isolatie van Cff gebeurd. Dit feit is de directe aanleiding voor dit EU onderzoeksproject, waarbij nationale gegevens worden opgevraagd rond de aanwezigheid van de pathogeen. Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens is een gram-positieve bacterie die zich verspreidt via het vaatweefsel van zijn gastheer en ie bladverslapping, necrose, verwelking, geremde groei en zaadverkleuring in verschillende wilde en gecultiveerde vlinderbloemige plantensoorten veroorzaakt. De meest gekende ziektebeelden zijn bacteriële verwelking in gewone bonen en bacteriële bladvlekkenziekte in soja.
Onderzoeksaanpak
We voeren een survey uit om data te verzamelen over de aanwezigheid van Cff in zaaddragende vlinderbloemige gewassen in België. Daarbij zijn zowel plant- als zaadmonsters betrokken. We testen en optimaliseren verschillende (moleculaire) technieken voor diagnose en detectie van Cff. worden getest en geoptimaliseerd. We ontwikkelen een protocol voor de detectie van Cff in zaden. We bepalen hoe vatbaar lokaal geteelde variëteiten/cultivars van vlinderbloemige gewassen zijn voor Cff-stammen en in hoeverre de bacterie wordt overgedragen van plant naar zaad, wat de belangrijkste verspreidingsroute vormt voor Cff. We verspreiden de verzamelde kennis via gerichte sensibiliseringscampagnes.
Relevantie/Valorisatie
De nieuwe EU-Plantgezondheidswet (Regulation (EU) 2016/2031) heeft de quarantainestatus voor Cff uitgebreid. Terwijl de bacterie voorheen alleen gereguleerd was voor Phaseolus- en Dolichos-zaden in bepaalde beschermde zones, is de nieuwe regelgeving nu van toepassing op het gehele EU-gebied zonder specificaties wat betreft plantendeel of gewas. Dit heeft gevolgen voor de plantgezondheidsinspectie en de zaadcertificering van deze gewassen. Met de toename van de teelt van eiwithoudende gewassen in het kader van de eiwitdiversificatie is het belangrijk om de veroorzaker van de bacteriële plantenziekte nauwlettend op te volgen.
Actuele cijfers over de aanwezigheid van Cff in zaaddragende vlinderbloemige gewassen in België, verkregen via CurtoALERT, zullen de status van de pathogeen verduidelijken. Deze statusgegevens zullen op hun beurt de opname van Cff in fytosanitaire inspectie- en controleprocedures door de Nationale Dienst voor Plantenbescherming ondersteunen. Specifieke aanbevelingen voor gestandaardiseerde kwaliteitscontroleprocedures die voldoen aan de nieuwe EU-Plantgezondheidswet zullen de regelgevende instanties in staat stellen om snel maatregelen te implementeren om de introductie en verspreiding van Cff in België te voorkomen. Verkregen inzichten kunnen ook een stimulans zijn om een uitgebreide risicoanalyse te starten.
Tot slot hopen we zaadbedrijven bewust te maken van het belang om te garanderen dat hun producten vrij zijn van Cff.
Financiering
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu
