Persbericht Tuinen van Stene - Pilootproject Productief Landschap
Vlaamse overheid lanceert samen met ILVO en Team Vlaams Bouwmeester een tweede (van vijf) ‘Pilootproject Productief Landschap’: het LANDBOUWPARK Tuinen van Stene in Oostende. 35 ha ‘Tuinen van Stene’ zetten in op stadsnabije landbouw en korte keten. Realisatie al in 2018!
Hét nieuwe park van Oostende
De Tuinen van Stene, een stukje historisch polderlandschap, liggen verscholen tussen baanwinkels, een schoolcomplex, polderdorp Stene, de open Snaaskerkepolder, lintbebouwing, en 20ste eeuwse woonwijken van Oostende. Dit gebied van 35ha is vandaag nog zo goed als onbekend, maar zal in de komende jaren als onderdeel van het Groen Lint worden uitgebouwd tot één van de belangrijkste nieuwe parken van Oostende. De Tuinen van Stene krijgt steun van de Vlaamse Overheid, als geselecteerd Pilootproject Productief Landschap. Het is overigens het tweede pilootproject van vijf geselecteerden dat uit de startblokken schiet.
Innovatief landbouwpark
Platteland/landbouw worden op vandaag traditioneel strikt gescheiden van de stad. Ons voedsel wordt ver weg van de stad geproduceerd, en komt dan via de grootwarenhuizen bij ons terecht. Het pilootproject ‘De Tuinen van Stene’ gaat in tegen dit idee en zet steevast in op stadsnabije landbouw en de korte keten.
De tuinen van Stene liggen tussen de Torhoutsesteenweg, de Steensedijk (achter het Sint-Andreasinstituut) en Stenedorp. ‘De site wordt dus geen traditioneel park, maar een innovatief park, enig in zijn soort, waarin er - zoals de naam al doet vermoeden - heel wat getuinierd wordt’, verduidelijkt schepen Jean Vandecasteele, ‘bovendien is er heel wat plaats voor natuurontwikkeling en recreatie, maar er worden vooral groenten gekweekt en ook grazende koeien en schapen, en innovatieve landbouwvormen vinden er hun plaats.’
Lokaal voedsel
Het geproduceerde voedsel wordt enkel verdeeld in de regio Oostende. Dit gebeurt o.a. via de biopluktuin waar ondertussen al 170 Oostendenaars lid van zijn. Het is een zogenaamd CSA-project: Community Supported Agriculture oftewel landbouw ondersteund door de gemeenschap. Dit betekent dat de participanten van de biopluktuin wekelijks de groenten plukken die door boer Alexander gekweekt worden.
Maar in de Tuinen van Stene moet niet enkel gewerkt worden. ‘Het wordt een plaats om te ontspannen en een echte ‘verblijfsplek’, een ruimte die kan dienen als openluchtklas, maar ook als plaats voor ontmoetingen. Zo zal je langsheen de biopluktuin, vervolgens doorheen de begraasde weides en zo richting Schorredijk en Stenedorp kunnen wandelen over een nieuw aan te leggen brug over het Provinciegeleed.’, schetst de schepen.
Pilootproject productief landschap
Het project kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Overheid (Team Vlaams Bouwmeester / ILVO). De stad Oostende werd immers geselecteerd als Pilootproject Productief Landschap. ‘We zijn enorm verheugd over het pilootproject ‘De Tuinen van Stene’. Oostende is met de Tuinen van Stene overigens het tweede geselecteerde pilootproject van vijf dat officieel van start gaat. Samen met alle partners hebben we een heel intensieve weg afgelegd om tot deze realisatie te komen. ‘De Tuinen van Stene’ zetten in op stadsnabije landbouw en de korte keten. Bovendien zal je er ook goed kunnen vertoeven. Kortom, een landbouwpark om ook te wandelen, te fietsen, te picknicken en dus te ontspannen. Een extra troef voor Oostende.’, aldus Elke Vanempten, coördinator Pilootproject Productief Landschap.
De stad kreeg vanuit de Vlaamse overheid twee projectregisseurs toegewezen voor dit innovatieve project, nl. Marjolijn Claeys (studiebureau Voorland) en Lode Tanghe (Provincie West-Vlaanderen). Verder werd ook een kaderplan opgemaakt via het pilootproject. Het ontwerpteam bestaande uit Technum, MAAT, Jan-Willem Van der Schans en Georges Descombes/ ADR Architects maakten een plan op maat voor deze site. Er werden 4 gedeeltes gedefinieerd, nl. de poldertuin, het waterweidelandschap, het akkerlandschap en het voedselplatform (zie verder)
De Zwinnesteert (of Hendrijksgeleed)
Het park is dooraderd door een klein geleed, de Zwinnesteert. Op vandaag is dit kronkelend beekje nog nauwelijks herkenbaar. Alles is bijna dichtgeslibt. De werken starten met het uitgraven van ca 15 000 m³ aarde, zodat er binnen het gebied meer water kan gecapteerd worden in functie van de klimaatsverandering. ‘We weten dat we in toekomst meer regen zullen krijgen, binnen een korte periode. Waterbuffering in het buitengebied voorkomt wateroverlast in het stedelijk weefsel.’, legt landschapsarchitect Eli Devriendt uit. Het uitgraven van de Zwinnesteert heeft ook een bijzonder gunstig gevolg op natuurontwikkeling: ‘Extra water, met zachthellende oevers betekent extra potenties voor natuurontwikkeling. Ook wordt het huidige maaibeheer vervangen door grazers, wat eveneens een natuurvoordeel met zich meebrengt.’, verduidelijkt Eli Devriendt.
De infrastructuurwerken voor de klimaatadaptatie worden trouwens mee gefinancierd via SCAPE, een Interreg twee zeeën-project. De stad Oostende werkt samen met Engelse en Nederlandse partners rond, Shaping Climate Change Adaptive Places, of hoe kunnen onze publieke Groen Ruimtes aangepast worden aan de klimaatsverandering. De infrastructuurwerken van de Tuinen van Stene worden gefinancierd voor ca. 540 000 euro.
Ontsluiting
‘Op vandaag zijn de Tuinen van Stene nog niet gekend, maar een goeie ontsluiting met vier toegangen naar het gebied zullen daar verandering in brengen.’, bevestigt schepen Jean Vandecasteele. Er komen toegangen langsheen Chiro Vagadam, via het terrein van het Sint-Andreasinstituut, langs de brug over het Provinciegeleed aan de Schorredijk en via Steensedijk, t.h.v. de Druivenlaan. Het fietspad door het gebied wordt aangelegd i.s.m. het Sint-Andreasinstituut en loopt deels over het terrein van de school.
Timing en kostprijs van de werken
In de Tuinen van Stene gaan natuur, stadslandbouw en zachte recreatie hand in hand. De werken zijn gestart op 16 november 2017. Eerst wordt de Biopluktuin geoptimaliseerd en worden de grachten uitgegraven. Het park zal toegankelijk zijn in het voorjaar van 2018.
De werken werden opgesplitst in 3 percelen. Perceel 1, t.b.v. 2 380 701,85 euro (540 000 subsidie) werd toegewezen aan aannemer Mahieu uit Oudenburg. Perceel 2 en 3 worden toegewezen aanvang 2018.
4 delen – 4 sferen
De ‘Tuinen van Stene’ zal uit vier deelruimten met een eigen sfeer bestaan.
Poldertuin
De poldertuin ligt het dichtst bij Stene Dorp en is de thuisbasis van het CSA-project. Met ruimte voor CSA (Community Supported Agriculture), landbouw gedragen door de gemeenschap. In ruil voor een bijdrage ontvang je tijdens het teeltseizoen een aandeel van de vruchten en heb je inspraak in het bedrijf. In dit deel staat ook de interactie met Stenedorp centraal. De poldertuin kan een extra stimulans zijn voor de lokale horeca, bijvoorbeeld door het organiseren van een avondzonneterras of een winterbarbecue.
Waterweidelandschap
De uitdaging is om de bestaande waterinfrastructuur van de polders ecologisch nog interessanter te maken. Er worden gradiënten aangelegd; zachte oevers zorgen voor meer biodiversiteit op de site en kunnen extra water bufferen bij heftige regenval.
Akkerlandschap
Dit is een zone voor innovatieve ontwikkelingen binnen het verhaal van stadslandbouw. In tegenstelling tot het CSA-project wordt er hier niet geplukt door de participanten van de biopluktuin, maar worden er nieuwe teelten uitgetest, in productie gebracht en lokaal verdeeld, bvb naar de Oostendse horeca.
Voedselplatform
De achterzijde van de Torhoutsesteenweg zal aangeplant worden als groenbuffer tussen de KMO-zone en de Tuinen van Stene. Maar hier en daar is er ontwikkeling mogelijk indien dit gericht is op het voedselpark, bvb een verkooppunt van lokale landbouwers langs een pad voor fietsers en voetgangers, behoort tot de mogelijkheden…
