Nieuws | Publicatie PFOS in honing
De problematiek van PFOS-besmetting in Zwijndrecht beheerst het nieuws. PFOS (perfluoroctaansulfonaat) behoort tot de groep van perfluoalkylverbindingen (PFAS). Deze verbindingen zijn biologisch niet of nauwelijks afbreekbaar en accumuleren in de voedselketen en in het lichaam. PFOS is matig toxisch doch bij langdurige blootstelling zijn er aanduidingen van negatieve effecten op de lever, de ontwikkeling en het immuunsysteem.
Tal van imkers zijn dan ook bezorgd rond de voedselveiligheid van hun honing. Om een antwoord te kunnen bieden op de vraag of honing afkomstig van bijenstanden in de nabijheid van een PFOS-besmette zone veilig is voor consumptie werd in de zomer van 2021 een onderzoek opgestart. Daarbij werden honingstalen verzameld van bijenstanden in de buurt van Zwijndrecht (n=15) en Willebroek (n=2), twee regio’s met PFAS-verontreiniging. Daarnaast werden 15 honingstalen van bijenstanden verder weg gelegen (>10 km) van een gekende PFOS-besmette zone ook op PFAS gecontroleerd ter vergelijk. Al deze 32 honingstalen werden in een gespecialiseerd Duits laboratorium met vloeistofchromatografie-tandem massaspectrometrie (LC-MS/MS) onder accreditatie onderzocht op PFOS en 21 andere PFAS componenten.
Van de 4 PFAS verbindingen (PFOA, PFOS, PFHxS & PFNA) waarvan sprake in de EFSA Scientific opinion van 2020 werd enkel PFOS gedetecteerd in 3 van de 32 honingstalen maar zonder een direct verband met een gekende besmettingszone. De hoogste PFOS-concentratie werd namelijk vastgesteld in honing niet afkomstig uit de groep van 15 honingstalen uit de buurt van Zwijndrecht, noch uit de 2 stalen uit de buurt van Willebroek.
Opvallend is het frequent aantreffen in honing van PFPeA (in 30 van 32 stalen), PFBA (in 26 van 32 stalen). De verbindingen PFBS (in 8 van 32 stalen) en PFHxA (in 5 van 32 stalen) worden enkel aangetroffen in honing van bijenstanden gelegen binnen 10 km van de 3M-site in Zwijndrecht.
De mogelijke toxiciteit van PFPeA, PFBA, PFBS en PFHxA dient nog verder te worden bestudeerd.
Conclusie
Slechts in 3 van 32 onderzochte honingstalen werd PFOS aangetoond en dit zonder een verband met een gekende PFOS-besmettingszone. Hanteert men de veiligheidswaarde van EFSA normen van 2008, dan vormen de teruggevonden PFOS-concentraties geen probleem voor de volksgezondheid. Baseert men zich op de strengere tolerantiewaarden waarvan sprake in de EFSA Scientific opinion van 2020 dan kan bij een grote consumptie van de meest gecontamineerde honing zich mogelijks een voedselveiligheidsprobleem voordoen.
Een gelijkaardige studie met analyses van bijenwas moet aanwijzen of er zich problemen met PFOS- of PFAS-contaminatie in bijenwas voordoen. Uit voorzorg wordt voorlopig het hergebruik van bijenwas van bijenstanden in de buurt van gekende PFAS-gecontamineerde sites voor de productie van waswafels afgeraden, net zoals de consumptie van stuifmeel afkomstig van dergelijke bijenstanden.
Referenties
EFSA. 2008. Perfluorooctane sulfonate (PFOS), perfluorooctanoic acid (PFOA) and their salts. EFSA Journal (2008) 653: 1-131. doi: https://doi.org/10.2903/j.efsa...
EFSA. 2020. Risk to human health related to the presence of perfluoroalkyl substances in food. EFSA Journal 18(9): 6223: 1-391. doi: 10.2903/j.efsa.2020.6223
