Persbericht Eerste veldproeven soja zijn succesvol en tonen werkzaamheid van Vlaamse bodembacteriën.
Lokale bodembacteriën, geselecteerd dankzij citizen science project “Soja in 1000 tuinen”, vergroten groeikansen van soja op Vlaamse bodem
Onderzoekers van VIB en ILVO hebben met succes de allereerste veldproeven met soja uitgevoerd op basis van nieuwe kennis over het samenspel tussen bacterie, bodem en gewas. Dankzij het burgerwetenschapsinitiatief “Soja in 1000 tuinen” konden de kennisinstellingen samen stammen van bodembacteriën identificeren die belangrijk zijn om in Vlaanderen soja te kunnen kweken met een acceptabele opbrengst. Met die stammen konden VIB en ILVO coatings ontwikkelen om sojazaden te omhullen zodat ze betere groeikansen zouden hebben op Vlaamse bodem. Eerder dit jaar werden bij ILVO meerdere testvelden met gecoate sojazaden gezaaid. Vandaag konden de onderzoekers bij de eerste evaluatie duidelijk zien dat de sojaplanten goed gedijen en erin slagen om stikstof uit de lucht te fixeren.
Jo Brouns, Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale economie en Landbouw: “Eerst en vooral is het sterk dat ILVO en VIB samenwerken en de expertise bundelen om innovatieve doorbraken te realiseren voor de sojateelt, een belangrijk aspect voor onze duurzame eiwittransitie. Daarnaast is het ook sterk dat ze dit hebben gedaan via het “Soja in 1000 tuintjes” project, waar dat we samen een heus burgerwetenschap-experiment hebben uitgevoerd. Dankzij de vele burgers en landbouwers die één vierkante meter van hun tuin of land ter beschikking hebben gegeven, kon dit onderzoeksproject een enorme sprong voorwaarts maken. Het bracht zo ook wetenschap letterlijk in de huiskamer van de Vlaming, wat ook op het vlak van STEM een groot succes is.”
Soja in 1000 tuinen
In maart 2021 lanceerde VIB samen met toenmalig Minister van Innovatie en Landbouw Hilde Crevits een oproep aan de Vlaming om in de eigen tuin soja te telen. Die oproep kaderde in een project van VIB, samen met partners UGent, KU Leuven en ILVO, om bacteriën die van nature voorkomen in Vlaamse bodems en die goed samenwerken met sojaplanten in onze contreien te vinden. Deelnemers werd gevraagd om een vierkante meter van hun tuin op te offeren om soja te planten. Met succes, want het project wist meer dan 1000 deelnemers (inclusief landbouwers) op de been te krijgen, waardoor VIB en ILVO samen bacteriën konden identificeren die noodzakelijk zijn om kwalitatief aan sojateelt te doen.
Met die inzichten ontwikkelden de onderzoeksinstellingen bacteriële coatings waarmee sojazaden behandeld kunnen worden zodat ze beter kunnen groeien in Vlaanderen. Om te testen of die coating ook effectief leidt tot de gewenste symbiose tussen plant en bacterie, en stikstofhoudende knolletjes (nodules) rond de wortels vormt, startten VIB en ILVO eerder dit jaar vergelijkende veldproeven op. De telling en gewichtsbepaling van de knolletjes, en de evaluatie van de planten in elk van de sojavelden (kleur, peulvorming, groeikracht…) stemt de onderzoekers optimistisch. Het ziet ernaar uit dat de lokaal aangepaste bodembacteriën effectief tot meer en betere gewasopbrengst zullen kunnen leiden.
Burgerwetenschap met concrete resultaten
Vandaag werpen de inspanningen van de deelnemers in de meest letterlijke zin hun vruchten af. De sojaplanten die met de nieuwe bacteriële coatings werden behandeld, tonen betere resultaten dan de soja die geen bacteriële ‘steun’ meekreeg. Naast een groenere bladkleur bevatten de wortels van de planten duidelijk meer stikstofnodules in de vorm van wortelknolletjes. Die nodules zijn belangrijk, want ze tonen aan dat de bacteriële coating voor een betere wisselwerking tussen de sojaplanten en de bodem zorgt. Zo slaagt de plant er immers in om stikstof op te nemen. Een essentiële voorwaarde om soja met voldoende opbrengst en een hoog eiwitgehalte te telen.
Joke Pannecoucque, Sojaexpert bij ILVO: “Die nodules zijn bijzonder belangrijk voor ons onderzoek. Ze tonen de doeltreffendheid van de nieuwe bacteriële coating aan, want ze zijn een duidelijke indicatie dat de sojaplantjes stikstof uit bodem en lucht halen. Dat betekent dat de gewassen minder meststoffen nodig hebben om tot een goede gewasopbrengst te leiden.”
Dat deze veldproef meteen tot positieve resultaten leidt, benadrukt het belang van burgerparticipatie in wetenschappelijk onderzoek. Bovendien toont dit onderzoek dat bacteriën die van nature voorkomen in Vlaamse bodems met soja kunnen samenwerken om voldoende stikstof uit de lucht te benutten en een goede opbrengst te garanderen. Een belangrijke stap vooruit in de Vlaamse Eiwitstrategie 2030, waar men streeft naar meer plantaardige eiwitconsumptie en -productie.
Sofie Bekaert, Manager van het Grand Challenges Programma bij VIB: “Bij aanvang van het ‘Soja in 1000 tuinen’ project waren we overtuigd dat directe burgerparticipatie cruciaal was in onze wetenschappelijke zoektocht naar sojateelt in Vlaanderen. Directe interactie met relevante belanghebbenden is een absolute meerwaarde om onderzoek in de juiste richting te sturen. Dat we vandaag positieve resultaten zien in onze veldproeven bij ILVO is in bijzondere mate te danken aan de 1.154 deelnemers die het project van bij het begin hebben gedragen. Citizen science werkt, daar zijn we inmiddels rotsvast van overtuigd.”
Soja, quo vadis?
De positieve resultaten van de veldproeven zijn allesbehalve het eindpunt van het ‘Soja in 1000 tuinen’ project. Verder onderzoek moet nu uitwijzen hoe de nieuwe coatings Vlaamse landbouwers kunnen helpen aan sojateelt te doen. Zo zullen VIB en ILVO op basis van de huidige resultaten en verdere analyses uitzoeken welke nutriënten en bodemeigenschappen belangrijk zijn om tot nog betere resultaten te komen.
De finale resultaten van het ‘Soja in 1000 tuinen’ project zullen op 11 december 2023 worden toegelicht tijdens een slotevenement met alle deelnemers, partnerinstellingen en andere belanghebbenden.
Grand Challenges
'Soja in 1000 tuinen' is een burgerwetenschapsproject waarin onderzoekers van VIB, ILVO, UGent en KU Leuven samenwerken met 1000 burgers. Het wordt gefinancierd binnen het VIB Grand Challenges programma, dat onderzoeksprojecten ondersteunt die op korte termijn een directe meerwaarde voor de samenleving kunnen opleveren.
Over VIB
Het is de kerntaak van VIB om baanbrekende inzichten te genereren in de moleculaire onderbouwing van het leven en deze actief te vertalen naar impactvolle innovaties voor patiënten en de maatschappij. VIB is een onafhankelijk onderzoeksinstituut waar zo'n 1.800 topwetenschappers uit binnen- en buitenland baanbrekend fundamenteel onderzoek verrichten. In die hoedanigheid verleggen ze de grenzen van wat we weten over moleculaire mechanismen en hoe die levende organismen zoals mensen, dieren, planten en micro-organismen beheersen. Op basis van een nauw partnerschap met vijf Vlaamse universiteiten - Universiteit Gent, KU Leuven, Universiteit Antwerpen, Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Hasselt - en ondersteund door een sterk financieringsprogramma, verenigt VIB de expertise van al haar medewerkers en onderzoeksgroepen in één enkel instituut. Via technologietransfer vertaalt VIB onderzoeksresultaten naar concrete toepassingen voor de maatschappij, zoals nieuwe diagnostica, geneesmiddelen en innovaties in de landbouw. Deze toepassingen worden vaak ontwikkeld door jonge startups van VIB of door samenwerkingen met andere bedrijven. Dit leidt ook tot extra werkgelegenheid en overbrugt de kloof tussen wetenschappelijk onderzoek en ondernemerschap. VIB neemt ook actief deel aan het publieke debat over biotechnologie door een brede waaier van wetenschappelijk onderbouwde informatie te ontwikkelen en te verspreiden.
Meer info op www.vib.be.
Over ILVO
Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) is een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoeksinstituut van de Vlaamse overheid. Het krijgt van die overheid de opdracht mee te werken aan de verduurzaming van de landbouw, de mariene sector en de hele agrovoedingssector, in eerste instantie in Vlaanderen, maar bij uitbreiding ook in België, Europa en in de rest van de wereld. ILVO wil voor de actoren in de landbouw-, visserij- en agrovoedingsketen en voor de bredere plattelandsomgeving op een proactieve, objectieve en integere wijze nieuwe en bestaande trajecten van optimalisatie en verduurzaming onderzoeken.
ILVO gaat op een regelmatige basis in dialoog met het beleid, de stakeholders en de maatschappij en tracht daarbij in zijn eigen werking een voorbeeldfunctie te vervullen.
Over de UGent
De Universiteit Gent (UGent), is met zowat 50.000 studenten één van de grootste universiteiten van het Nederlandse taalgebied. Het opleidingsaanbod omvat vrijwel alle academische opleidingen die in Vlaanderen worden ingericht. De UGent profileert zich als een open, sociaal geëngageerde en pluralistische universiteit in een internationaal perspectief.
www.ugent.be
Over KU Leuven
KU Leuven werd opgericht in 1425 en is naast één van de oudste ook de meest innovatieve universiteit van Europa (Reuters). Met haar 65 000 studenten en meer dan 22 000 medewerkers is zij bovendien de grootste universiteit van België. Vijftien faculteiten bieden bachelor- en masteropleidingen aan op 10 locaties in Vlaanderen. De verschillende klemtonen en aanpak op de campussen zorgen voor een grote variatie in het onderwijsaanbod. De opleidingen zijn gebaseerd op het onderzoek bijna 8000 wetenschappers. Als medeoprichter van de League of European Research Universities (LERU) is KU Leuven zowel nationaal als internationaal een toonaangevende onderzoeksinstelling.
Perscontact
Joran Lauwers
Persverantwoordelijke VIB
joran.lauwers@vib.be
+32 478 99 33 98
Nele Jacobs
Woordvoerder ILVO
Nele.jacobs@ilvo.vlaanderen.be
+32 472 53 06 96
