Onderzoeksproject Duurzaam gebruik van zand in natuurgebaseerde oplossingen.
Algemeen kader
Het project SUSANA wil een langetermijnstrategie ontwikkelen voor het duurzaam gebruik van zeezand in zogenaamde NBO's of natuurgebaseerde oplossingen om maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering en overstromingen gekoppeld aan kustveiligheid aan te pakken. Er bestaat namelijk een spanningsveld tussen de grote zandbehoefte voor een grootschalige toepassing van natuurgebaseerde kustveiligheid en anderzijds de eindigheid van de zandvoorraden op zee en de potentiële negatieve effecten van die zandwinning op het mariene ecosysteem. Tot op heden bestaat er geen geïntegreerde methode waarmee zandwinning op zee (en de ecosysteemdiensten in die zandwinningslocaties) en het gebruik van dat zand voor de ontwikkeling van natuurlijke kustbeveiligingssystemen (en de daaraan gekoppelde ecosysteemdiensten) tegen elkaar kunnen worden afgewogen. Binnen SUSANA wordt een dergelijk gekoppeld ecosysteemdiensten-model ontwikkeld waarmee dat wel zal kunnen.
Onderzoeksaanpak
De NBO waar wij op focussen is een 'duin-voor-dijk' techniek. We onderzoeken hoe de ecosysteemfuncties die de duinontwikkeling bevorderen en die de belangrijkste ecosysteemdiensten leveren in het kustgebied, namelijk vegetatieontwikkeling, eolisch zandtransport en duinerosie, alsook hun wederzijdse interacties, worden beïnvloed door het aanbrengen van alternatieve zandbronnen. We passen een gecombineerde empirisch-computationele onderzoeksaanpak toe om te begrijpen hoe duinontwikkeling en duinerosie variëren langs gradiënten van alternatieve substraten. We kwantificeren de effecten op de kustveiligheid, het tegengaan van ongewenste zandafzetting en de recreatiebeleving als de drie belangrijkste ecosysteeemdiensten. Daarnaast brengen we in kaart hoe de regulering van waterkwaliteit, de voedselproductie en de klimaatregulering op de zandwinlocatie worden beïnvloed. Dit doen we met behulp van quantitatieve in situ metingen van de functionele processen die aan de basis van deze ecosysteemdiensten liggen. Naast het lokale effect van zandwinning, bestuderen we ook de effecten van de sedimentpluimen verderweg die veroorzaakt worden door een grootschalige zandwinning. De resultaten van deze cumulatieve effecten worden gekoppeld in een uitgebreid ecosysteemdiensten-model, waarmee trade-offs en synergieën tussen offshore zandwinning en het gebruik van marien zand voor de grootschalige uitvoering van de NBO "duin-voor-dijk" langs de Belgische kust ten opzichte van elkaar kunnen worden afgewogen.
Relevantie/Valorisatie
Momenteel bestaat er geen langetermijn perspectief gericht op een maximale economische en ecologische duurzaamheid van het gecombineerd gebruik van zand in NBO's en de zandwinning die plaatsvindt voor deze NBO's. Daar zijn meerdere risico's en problemen aan verbonden, zoals een mogelijk tekort aan kwaliteitszand voor de bouwsector op middellange termijn, te weinig zand voor het ontwikkelen van NBO's of het niet kunnen voldoen aan de Europese milieurichtlijnen als er teveel zand ontgonnen wordt op zee. SUSANA zet stappen naar een degelijk langetermijnperspectief door een tweeledige aanpak qua duurzaamheid: (1) het gebruik van alternatieve zandbronnen in NBO om kwaliteitsvolle zandvoorraden op langere termijn veilig te stellen, en (2) het beperken van de potentieel negatieve effecten van zandwinning. SUSANA streeft dus naar een baanbrekende innovatie met betrekking tot NBO's aan de Belgische kust, met een systeemperspectief over het gehele NBO-impactgebied.
Financiering
VLAIO
