Projectnieuws Veldbonen in de melkveehouderij: toasten voor succes?
Veldbonen vormen een interessant alternatief voor geïmporteerde soja in de melkveehouderij op voorwaarde dat de bonen eerst verhit worden, zo blijkt uit onderzoek binnen project EKOPTI, uitgevoerd door ILVO en Inagro. Dat is nodig voor een goede vertering, en zorgt ervoor dat de bonen beter bewaren.
Veldbonen (Vicia faba) zijn een interessant alternatief voor geïmporteerde soja in de melkveehouderij. Ze groeien goed in ons klimaat en vragen een vrij eenvoudig management. De soort behoort bovendien tot de vlinderbloemigen, die stikstof uit de lucht kunnen halen, waardoor bemesting met stikstof niet of slechts beperkt nodig is. Dit heeft positieve gevolgen voor de biodiversiteit, drukt de kosten voor kunstmest en maakt de teelt zeer geschikt voor biologische bedrijven. Maar hoe zit het met de voederwaarde? ILVO en Inagro zochten het uit in het kader van project EKOPTI.
De voederwaarde van veldbonen, met veel eiwit en zetmeel, sluit goed aan bij de specifieke en hoge rantsoenvereisten voor melkvee. Maar er zijn er ook een aantal negatieve punten: het eiwit in rauwe veldbonen is voor 75 – 80 % afbreekbaar in de pens, terwijl het eiwit van sojaschroot maar voor 55 – 60 % wordt afgebroken. Ook het zetmeel in veldbonen is in sterke mate, 76 tot 78 %, afbreekbaar in de pens. De hoge afbreekbaarheid van zowel eiwit als zetmeel in de pens resulteert in een relatief lage darm beschikbaarheid en vermindert de benutting door het dier. Daarnaast bevatten rauwe veldbonen anti-nutritionele factoren (ANF’s), die nadelig zijn voor het verteringsproces en de dierprestaties. Men kan veldbonen echter geschikter maken als eiwitbron voor melkvee door ze te toasten. Verhitting maakt zowel het eiwit als het zetmeel bestendiger tegen afbraak in de pens. Verder neutraliseert toasten een beperkt deel van de anti-nutritionele factoren, zodat het negatief effect op de verteerbaarheid enigszins wordt gereduceerd. Bovendien zorgt toasten ervoor dat het vochtgehalte afneemt met 3 à 5 %, waardoor de bonen beter bewaren. Te lang of bij een te hoge temperatuur toasten kan de aminozuren echter minder opneembaar maken. Correct toasten is dus belangrijk! Dat gebeurt best tot een kerntemperatuur van 130 graden, en na het breken en opschonen van de bonen.
Getoaste veldbonen blijken een deel van de soja in het rantsoen te kunnen vervangen (tot 1,7kg per koe per dag), zonder grote impact op de melkproductie. Naast de ecologische voordelen, situeert de winst voor het bedrijf zich voornamelijk in een lagere voederkost. De mate waarin veldbonen goedkoper en dus interessanter zijn dan soja hangt uiteraard af van de sojaprijs.
