Corporate nieuws 11 jaar ammoniakonderzoek in de melkveestal van ILVO
De laatste fase van de bouw van onze nieuwe melkveestal in 2014 viel samen met de eerste Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), het voorlopige PAS-kader en de PAS-brieven die in het najaar van 2014 naar landbouwbedrijven werden verstuurd. Bij ILVO werd op dat moment een multidisciplinaire taskforce opgericht vanuit de onderzoeksgroepen Agrotechniek en Veehouderij, om beter in te kunnen spelen op deze nieuwe uitdaging voor de veehouderij. Die uitdaging lag niet alleen in het reduceren van de ammoniakemissie, maar evenzeer in het kwantificeren ervan en het ontwikkelen van gevalideerde meetmethodes.
Het VLAIO-project PASgeRund (2017-2019) was een van de eerste onderzoeksprojecten waaraan ILVO meewerkte naar de effectiviteit en implementatie van ammoniakreducerende maatregelen. In dit project werd onder andere gekeken naar de werking en effectiviteit van stalmaatregelen zoals emissiearme vloersystemen, mestrobots en mestschuiven, maar ook naar brongerichte voedermaatregelen. Daarnaast bleek uit het project dat het meten van ammoniakemissie in natuurlijk geventileerde stallen, zoals deze melkveestal, bijzonder uitdagend is. Binnen PASgeRund werd een meetmethode voor natuurlijk geventileerde melkveestallen uitgetest in deze stal, en werd ook ingezet op het ontwikkelen van goedkopere meetmethodes. Dit laatste blijft tot op vandaag een grote uitdaging: het meten van ammoniak in natuurlijk geventileerde stallen is en blijft moeilijk en complex.
Met de bouw van de mechanisch geventileerde PAS-onderzoeksstal bij ILVO (2017) kon intussen, in samenwerking met Boerenbond, nieuw onderzoek worden opgestart, onder andere naar managementtechnieken voor ingestrooide stallen en naar voederstrategieën.
Voedingsonderzoek is de kernexpertise van de ILVO-rundveegroep. Het verminderen van de stikstofinput via het voeder en het verhogen van de stikstofefficiëntie van het dier – bijvoorbeeld door het gebruik van specifieke voedermiddelen of additieven – zijn veelbelovende strategieën om zowel de stikstofexcretie als de ammoniakemissie (die uiteraard nauw met elkaar verbonden zijn) aan te pakken. Deze strategieën bieden bovendien een economisch voordeel voor de veehouder, aangezien voedereiwit duur is. Wel vergen ze veel kennis om correct te kunnen worden toegepast. Het VLAIO-project Ekopti (2019–2023) bood veehouders concrete handvatten om via voeding de stikstofefficiëntie van hun koeien te verbeteren. Dit project wordt momenteel voortgezet onder de naam KringLoopKoe (2024-2028), waarbij bovendien ook gekeken wordt naar circulaire voedermiddelen en hun invloed op de humaan-eetbare eiwitefficiëntie van runderen.
Toch stuiten voederstrategieën vandaag nog op een belangrijk knelpunt: de voorwaarde dat ze controleerbaar en verifieerbaar moeten zijn. Het project VoederPAS (2023-2026) probeert een antwoord te formuleren op deze uitdaging.
Het stikstofdecreet dat sinds februari 2024 van kracht is zorgt nu voor een grote urgentie. Het decreet bepaalt dat elke melkveehouder tegen eind 2025 verplicht is om de stikstofemissie met 5% te reduceren, en tegen eind 2030 zelfs met 25%, ten opzichte van het referentiejaar 2021. Hoewel er al een selectie van ammoniakreducerende maatregelen beschikbaar is, zijn deze niet voor elk bedrijf toepasbaar. Er zijn tal van randvoorwaarden waarmee rekening gehouden moet worden. Sommige maatregelen kunnen bovendien ongewenste neveneffecten hebben op het vlak van dierenwelzijn of andere duurzaamheidsaspecten zoals water- of energieverbruik. Ook kunnen bepaalde productiemethodes, zoals biologische productie, uitgesloten zijn van specifieke maatregelen.
Het vinden van oplossingen voor deze gecombineerde uitdagingen wordt dan ook een belangrijke opdracht voor ILVO in de nabije toekomst.
Dit artikel komt tot stand n.a.v. 11 jaar Melkveestal
