Persbericht Eerste steen voor Feed Pilot bij ILVO

Hét puzzelstuk voor tests nieuwe grondstoffen en processing in de VEEVOEDER productie

Vlaams minister-president Matthias Diependaele heeft op 3 juni 2025 de symbolische eerste steen gelegd voor een stuk nieuwe onderzoeksinfrastructuur bij ILVO, namelijk de FEED PILOT.

Dat is een proefhal om experimentele voeders te maken voor alle mogelijke landbouwdieren. Voor Vlaanderen, België en de omliggende landen wordt het een uniek gebouw, niet alleen vanwege de technologische uitrusting en sensoren, of door het feit dat hier erg precies samengestelde en gedocumenteerde voeders met allerlei nieuwe grondstoffen, componenten en bewerkingsprocessen worden gemaakt. Ook de integratie in de ILVO-kennisomgeving inzake veehouderij, voedertechniek, voeding en duurzaamheidsbepalingen, én het engagement van de feed-gerelateerde bedrijven, maken het FEED PILOT-concept bijzonder.

De eerstesteenlegging was in de realiteit een plaatsing van het allereerste SILO-element.

Vlaanderen enthousiast over samenwerkingsplannen FEED PILOT

“Met deze investering in de FEED PILOT versterkt Vlaanderen haar positie in strategische sectoren zoals agrovoeding. We bouwen een geavanceerde onderzoeksopstelling die wetenschappelijke excellentie koppelt aan economische meerwaarde. Met onze sterke knowhow in een dergelijke unieke onderzoeksomgeving, geven we onze bedrijven een belangrijke voorsprong in innovatie”, meent Vlaams minister-president Matthias Diependaele. “Door dierlijke voederproductie lokaal te verankeren, doppen we onze eigen boontjes en zijn we minder kwetsbaar voor de grillen van de internationale markt. Projecten als deze geven onze circulaire economie dan ook een boost. Reststromen worden beter benut en de voederproductie van morgen wordt verder vormgegeven.”

Heel wat bedrijven actief in veevoeder, supplementen en gespecialiseerde bewerkingsapparatuur hebben al aangegeven dat zij intensieve kennisdeling, gezamenlijke of individuele onderzoekstrajecten en opleidingsmogelijkheden voor hun personeel verwachten.

Sam De Campeneere, ILVO wetenschappelijk directeur afdeling DIER: “Wij zetten de FEED PILOT in de markt als een brug tussen de wetenschap en de economische praktijk. Samen met veevoederbedrijven, premixproducenten, leveranciers van veevoedertechnologie, food & andere actoren met nevenstromen en samen met andere onderzoeksinstellingen willen wij innovaties versnellen, processen optimaliseren en antwoorden bieden op maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering, circulaire economie en eiwittransitie.”

De Feed Pilot kost circa 6 miljoen €. Ruim de helft daarvan komt van de Vlaamse overheid. EFRO en ILVO-Eigen vermogen betalen de rest. En er is ook een gewaardeerde extra ondersteuning van de provincie Oost-Vlaanderen en van Victam, een wereldwijd actieve stichting die technologie-onderzoek in de diervoedersector stimuleert.

Innovatie van (landbouw-) dierenvoeder heeft meerdere drivers

De veehouderij en de bijhorende veevoeding worden maatschappelijk uitgedaagd op meerdere flanken. Er is druk vanwege verstrengde eisen omtrent emissiereductie (stikstof, methaan), eisen rond dierenwelzijn, de gewenste eiwittransitie, voedselautonomie, meer circulariteit, een hoge competitieve kwaliteit, veiligheid en ook rendabiliteit. De oplossingen worden onder meer gezocht in betere voederstrategieën.

Methaan
In Vlaanderen verminderen tegen 2030 de enterische emissies (methaan uit de muil van de koe) met 19% ten opzichte van 2005. Zo beloven 15 Vlaamse organisaties (onderzoeksinstellingen, overheid, landbouworganisaties, veevoederfabrikanten…) in het Convenant Enterische Emissies Rundvee 2019-2030. De oplossingen worden voornamelijk gezocht in (voeder)strategieën, zodat men dierlijke producten kan produceren met een minimalere milieu-impact, tegen een rendabele kostprijs.

Stikstof
Qua stikstof wil men tegen 2050 in Natura 2000-gebieden geen overschrijdingen van kritische drempelwaarde meer zien. De PAS maatregelen (Programmatische Aanpak Stikstof) voor die strenge reducties van ammoniakemissie steunen gedeeltelijk op nutritionele interventies. Zo vb. een lager ruw eiwit gehalte, fasevoedering (bij pluimvee) en preciezer afgestemde aminozuurgehaltes naargelang de dierlijke behoefte.

Dierenwelzijn
Sommige dierenwelzijnsthema’s hebben een link met het voeder. Bijvoorbeeld het voorkomen van maagzweren of van metabole aandoeningen. Niet alleen de samenstelling, maar ook het bewerkingsproces van het voer is van invloed. De ILVO Feed Pilot helpt bij het onderzoek.

Circulaire valorisatie van reststromen
Meer hoogwaardig gebruik van reststromen (in o.m. voeder) en beter sluiten van kringlopen wordt bepleit in het Vlaams Beleidsplan Bio-Economie en in Vlaanderen Circulair. De bedrijven en onderzoeksinstellingen hebben daarbij nood aan mogelijkheden om proeven en testen te doen om nieuwe producten in voeders te incorporeren. Dus aan een FEED PILOT.

Tekort aan Europese eiwitbronnen (aminozuren)
Europa kent een historisch tekort aan bepaalde eiwitbronnen en aan specifieke, onmisbare eiwit-bouwblokken (aminozuren). Men voert in vanuit de VS , Latijns-Amerika, en tot voor kort ook uit China. De jongste jaren wordt er ingezet nieuwe eiwitbronnen: slimmer gebruik van eiwithoudende reststromen (vb. melkweipoeder,…), nieuwe dierlijke (vb. insecten) of cellulaire eiwitten (microbieel eiwit, algen, fermentatieproducten..), lokaal geteelde soja. Binnen haar eiwittransitieplan wijst Vlaanderen ook naar de rol van dierlijke eiwitten (zuivel, eieren en vlees), die liefst zo duurzaam mogelijk worden geproduceerd. Op die duurzaamheidsdoelstelling heeft het veevoeder impact.

Nieuwe grondstoffen, supplementen, additieven
De mogelijkheid om voortaan op gecontroleerde en uiterst precieze wijze proefvoeders te maken , zowel in grotere als in kleine batches (vb slechts 100kg) is essentieel voor betrouwbaar nutritioneel onderzoek bij landbouwdieren. De ideale (minieme) dosis vinden van innovatieve additieven (vb. methaanremmers) of kleinere eiwitverrijkingen met vb. algen, microbiële eiwitpoeders of reststromen uit de voedingsindustrie steunt op precisie in de voederexperimenten. Proefvoeders zullen geproduceerd worden voor eigen ILVO-onderzoeksprojecten én voor externe partijen die oplossingen ontwikkelen voor veehouderij uitdagingen.

Processing op punt
De kwaliteit van een voeder steunt voor 60% op de (verhouding en keuze van de) grondstoffen, en voor 40 % op de wijze van verwerking. Katrien D’hooghe, directeur BFA en bestuurder Victam Stichting: “Vanuit de veevoeder-, premix-, en additievensector is er nood aan een Belgische pilootinstallatie om grondige, kleinschalige technologische testen te kunnen uitvoeren en via opleiding kennisdeling te bevorderen. Onze vraag is telkens welke parameters/keuzes in het productieproces leiden tot welke verbeteringen in het eindvoeder, bijvoorbeeld op vlak van kwaliteit of duurzaamheid. Onze eigen productielijnen zijn omwille van schaal en voedselveiligheidsvoorwaarden vaak minder geschikt voor zulke testen.”

Energiezuinigheid
Veevoeders maken vergt veel energie. Het is een belangrijke factor in de kostprijs van het eindproduct. De FEED PILOT wordt uitgerust met sensoren per machine om de energie-efficiëntie van het hele verwerkingsproces te kunnen vaststellen. “We kunnen diverse parameters continu uitmeten tijdens de werking van de toestellen. Bijstellingen worden dus geëvalueerd op eindkwaliteit van het product én op duurzaamheids- en energie impact,” zegt Annatachja De Grande, projectverantwoordelijke Feed Pilot. “De monitoringsdata uit de FEED PILOT ga je kunnen transponeren naar de energieverbruiken bij de ondernemingen. De Vlaamse Overheid stimuleert bedrijven naar meer energie-efficiëntie, met vb. een verplicht energieplan vanaf een bepaald energiegebruik.”

Besluit

Feed Pilot wordt een onderzoeksplatform van waaruit maatschappelijke en economische meerwaarde wordt gecreëerd in de brede agrovoedingssector. Het onafhankelijk karakter van ILVO garandeert objectiviteit en zo nodig confidentialiteit in de advisering en de samenwerking. De kleinere en de grote centrale productielijn in combinatie met het uitgebreid set silo’s biedt nieuwe flexibele mogelijkheden om proefvoeders te maken met een hoge precisie, in uiteenlopende batchgroottes.

Joris Relaes, administrateur-generaal ILVO: “Het vleesverbruik stagneert in West-Europa, maar wereldwijd verwacht de Europese Commissie nog een groei van de vleesconsumptie met 41 miljoen ton. Dat cijfer staat gelijk is aan de totale Europese vleesproductie op dit ogenblik. Het blijft daarom onze plicht om al wie in die sector actief is maximaal te helpen om te verduurzamen.”