Persbericht 1 februari 2018 @ILVO: persconferentie in het kader van PAS- onderzoek

01/02/2018
Koe op een grasland

Programmatische aanpak stikstof (PAS)

ILVO heeft voor het eerst harde cijfers voor vleesvee over het principe dat de eiwitvertering in de pens invloed heeft op de hoeveelheid ammoniakemissie. Als je aan dikbil vaarzen 2% minder ruw eiwit toedient verlagen de ammoniakemissies met liefst 40%. Het verschil met dieren die een hoog eiwitrantsoen aten liep zelfs op tot 50%. Negatieve gevolgen voor de groei waren er niet tijdens de duur van de proef. Met een hogere of lagere reinigingsfrequentie en/of een andere instrooifrequentie van de vleesveeboxen konden de onderzoekers in de PAS-onderzoeksstal geen beduidend emissieverschil registreren. Ook andersoortig strooisel (vlas-lemen i.p.v. tarwestro) lijkt geen geschikt idee als PAS maatregel. ILVO mikt in dit onderzoek op mogelijks nieuwe PAS-maatregelen voor vleesrunderen, omdat er voor deze groep nog maar één enkele maatregel op de PAS-lijst staat, namelijk beweiden.

Dringend nood aan PAS onderzoek in de vleesveesector

Momenteel hebben vleesveehouders die hun ammoniakemissie bij een hervergunningsaanvraag moeten reduceren weinig tot geen opties.

Sonja De Becker (Boerenbond): “Vleesveebedrijven die hun ammoniakemissies moeten reduceren kunnen momenteel enkel een beroep doen op weidegang in combinatie met (gedeeltelijke) leegstand. Er is maar één maatregel beschikbaar en die is onvoldoende afgestemd op de vleesveehouderijpraktijk, denk maar aan het afmesten van stieren. Meer reductiemogelijkheden op maat moeten vermijden dat de continuïteit en de uitbouw van de familiale vleesveebedrijven gehypothekeerd wordt. Wij hebben in een eerste fase 200.000 euro uitgetrokken voor de co-financiering samen met Vlaanderen, van onderzoek prioritair gericht op de ammoniakreductie in de vleesveehouderij.”

Vanaf 2016 mikte dit ILVO-onderzoeksproject in de verbouwde PAS-onderzoeksstal, op twee pistes: ammoniak emissie aanpakken bij de bron m.a.w. de eiwitvoeding, en emissies uit de mest proberen te verminderen door aanpassingen in het stalmanagement. In Vlaanderen zit vleesvee doorgaans in ingestrooide potstallen en veel minder op roosters. Emissiearme vloersystemen en roostervloeren in combinatie met mestschuiven of mestrobot zijn dus niet van toepassing voor vleesvee.

Stal- en reinigingsmanagement? Neen.

In de ILVO PAS-stal werd onderzocht of de frequentie waarmee het uitloopgedeelte gereinigd werd, dan wel de frequentie waarmee een stal ingestrooid werd, invloed had op de emissies. De resultaten waren duidelijk: noch frequenter reinigen, noch frequenter instrooien had een effect. Tarwestro wordt het vaakst gebruikt voor het instrooien van vleesveestallen en alternatieve strooisels zoals houtkrullen en vlas-lemen zijn vaak duurder, praktisch moeilijker toepasbaar of weinig bekend bij veehouders. Maar, op basis van labo-analyses blijken het wel betere vocht- en ammoniak- absorbeerders dan tarwestro. In stalproeven met vlas-lemen bleken de emissiereducties in de praktijk beperkt. ILVO concludeert dat er ernstig moet getwijfeld worden aan het potentieel van vlas-lemen als ammoniakreducerende maatregel. Verder onderzoek kan hier nog meer uitsluitsel geven.

Lege potstal direct uitmesten of gerust laten? Het tweede mag voortaan.

In de maatregelfiche over ‘beweiden in combinatie met leegstand en een lege mestopslag in stal’ (de enige huidige maatregel voor vleesvee op de PAS lijst) staat de voorwaarde dat de stal en de mestopslag in de stal gedurende deze periode volledig vrij moeten zijn van dieren én mest. ILVO-onderzoek heeft aangetoond dat mest die onaangeroerd blijft liggen in een stal zonder dieren nauwelijks aanleiding geeft tot hogere emissies, in vergelijking met een stal die onmiddellijk uitgemest wordt. Op basis van deze onderzoeksresultaten heeft de overheid beslist om de voorwaarde te schrappen dat de stal gedurende de weideperiode vrij moet zijn van stalmest. Dit geeft de veehouder meer flexibiliteit voor het aanwenden van zijn stalmest.

Spelen met nauwkeurige eiwitgehaltes? Gunstig voor emissies en portemonnee

Hoewel geweten is bij herkauwers dat de ammoniakemissie een direct gevolg is van hun eiwitvertering in de pens, werden tot op heden geen voedingsmaatregelen voor de verschillende rundveecategorieën weerhouden op de PAS-lijst. In 2 ILVO dierproeven werd telkens een hoog-eiwitrantsoen (14 à 15,7% ruw eiwit) en een laag-eiwitrantsoen (11,5 à 12,7% ruw eiwit) gevoederd aan Belgisch Witblauwe vaarzen. Deze proeven tonen een zeer sterk effect van het ruw eiwit en onbestendig eiwit balans (OEB) gehalte in het rantsoen op de ammoniak emissie. Een daling van 2% ruw eiwit resulteert in een daling van de ammoniakemissies met ongeveer 40%. De verschillen in ammoniak concentraties tussen beide voederbehandelingen liepen bij momenten op tot 50%.
De eiwitvoorziening kan, zeker voor groeiende dieren, niet onbeperkt verlaagd worden zonder invloed te hebben op de productieresultaten. In deze ILVO proeven had de verlaging van het RE gehalte negatieve geen negatieve gevolgen voor de groei van de vaarzen, omdat de DVE behoeftes wel gedekt bleven.

Karen Goossens (ILVO onderzoeker): “Het laag-eiwitrantsoen veroorzaakt op termijn bijna automatisch een OEB tekort. Langetermijngevolgen van deze negatieve OEB werden tot op heden niet onderzocht.”

Sam De Campeneere (ILVO- veehouderij): “Spelen met eiwitvoorziening vergt van de veehouder wellicht striktere rantsoenberekeningen en naast het RE gehalte ook aandacht voor het DVE en OEB gehalte. Maar verfijning van de eiwitvoorziening en een besparing op eiwit zal ook een besparing in voederkosten geven.”

Conclusies voor de toekomst: onderzoek en een traject naar een PAS maatregel.

Minister van Landbouw Schauvliege: “Deze onderzoeksresultaten zijn belangwekkend omdat er sprake is van een brongerichte reductietechniek voor een diercategorie waar momenteel heel weinig reductiemogelijkheden zijn. Om deze voederstrategie op de PAS-lijst te krijgen hebben we, behalve het bewijs dat de maatregel ammoniak reduceert, ook nood aan een methode van controleerbaarheid en borging. Ik roep de sector op om mee na te denken over de beste manier waarop we dit zouden kunnen laten verlopen, en ik spreek graag ook mijn dank uit aan ILVO om deze problematiek hoog op hun onderzoeksagenda te zetten.”

Vragen?

Contacteer ons

Eva Brusselman

Expert luchtemissies en milieutechnieken

Karen Goossens

Expert vleesvee

Ook interessant

Persbericht 04/12/2023

Bezoek ILVO op Agribex in Brussel

Agribex 2023
Stikstof, datadelen met DjustConnect, robotica en zo veel meer. ILVO toont de breedheid van zijn onderzoek op de landbouwbeurs Agribex van 6 tot en met 10 december in Brussel Expo. Je vindt ons in hal...